Πώς θα μάθω το Linux?

[Giorgos Keramidas]

On 2007-06-06 20:46, Λουκάς Σταμέλλος <lstamellos at power-on.gr> wrote:
>Την 6/6/2007, Giorgos Keramidas <keramida at ceid.upatras.gr> έγραψε:
>>On 2007-06-06 10:32, Antonis Christofides <anthony at itia.ntua.gr> wrote:
>>> Ήθελα να προσθέσω, επί τη ευκαιρία, ότι καλό είναι, εμείς οι παλιοί
>>> που ξέρουμε να δουλεύουμε τα /etc/apt/sources.list και τα
>>> /etc/network/interfaces, να μάθουμε τους «καινούργιους» τρόπους
>>> πραγματοποίησης ρυθμίσεων.
>>
>> <famous-last-words><quote>Over my dead body</quote></famous-last-words>
>
>  Suit yourself :)
>
>>> Στο ubuntu πας στο System, Administration, ή στο System, Preferences,
>>> ανά περίπτωση, και εκεί υπάρχουν γραφικά interfaces για σχεδόν τα
>>> πάντα.
>>
>> και στο Gentoo Linux (τυχαίο παράδειγμα), δεν υπάρχει καν "System" menu.
>
> Τότε ο νέος χρήστης *μέχρι να μάθει τί του γίνεται*, καλό θα είναι να
> κάτσει με μια διανομή που του δουλεύει καλά και να μην αλλάζει
> διανομές σαν τα πουκάμισα, επειδή ξέρει να κάνει εγκατάσταση τα
> windblows και θεωρείται "Power User" εκεί.

Το βασικό επιχείρημα πίσω από την πληθώρα διανομών και διαφορετικών
επιλογών στο Linux είναι ότι «το να έχεις επιλογή είναι σημαντικό».
Το παραπάνω που γράφεις έρχεται σε πλήρη αντίθεση με μια τέτοια ιδέα
όμως.  Είναι σαν να λες ότι «τότε ας μην ασχολείται κανείς με 20+
διαφορετικές διανομές, κι ας κάτσει με την πρώτη που είδε ποτέ του».

Στην εξτρεμιστική της επέκταση, αυτή η λογική λέει «τότε ας κάτσει με
τα Windows, αφού τα ξέρει ήδη».  Αλλά αυτό δεν ακούγεται και τόσο καλό :(

>> Υπάρχει λόγος που οι «παλιοί» προτιμούν να πειράζουν ένα standard
>> text file, που υπάρχει πάντα σε standard location, κι έχει πάντα
>> standard format.
>
> Δηλαδή το σύστημα αρχείων ρυθμίσεων είναι standard σε όλες τις
> διανομές; Ελπίζω να κάνεις πλάκα.

Αν εξαιρέσεις τις custom αηδίες που κάνει η κάθε διανομή για να
υποστηρίξει το curses-based «πράμα» που πλασάρει ως τη μεγαλύτερη
εφεύρεση του κόσμου, τότε *υπάρχει* ένα standard.  Για παράδειγμα,
το /etc/fstab λέγεται πάντα fstab :-)

>> Λέγεται «συνέπεια του UI» και δεν υπάρχει τρόπος (τουλάχιστον μέχρι
>> σήμερα) να μάθεις το γραφικό interface ενός τυχαίου distribution, να
>> κάτσεις μετά από μισή ώρα σε ένα άλλο distribution και ξαφνικά να
>> μπορείς «να κάνεις τα ίδια πράγματα» :-(
>
> Ναι, γιατί, όπως προείπα, ο *νέος* χρήστης δεν υποτίθεται ότι θα
> μεταπηδά από διανομής εις διανομήν. Γι αυτό υπάρχουν οι διανομές. Για
> να κάνουν την ζωή των *απλών χρηστών* εύκολη. Άμα είσαι Power Linux
> User κάνεις τη δική σου διανομή και ξεμπερδεύεις.

Ενδιαφέρουσα άποψη.  Και πώς θα αποφασίσει ο νέος χρήστης ποια διανομή
του αρέσει;  Αν δεν δει τουλάχιστον 2-3, είναι λογική η απόφαση που
πήρε;  Κι αν όχι, πώς θα το μάθει αυτό;

Οι απαντήσεις που παίρνει όποιος ρωτήσει σε Linux mailing lists «τι
διανομή να βάλω παιδιά;» δείχνουν ότι η απόφαση δεν είναι και τόσο
εύκολο πράγμα.

>>> Είναι πολύ πιο καλό και λιγότερο φοβιστικό για τους καινούργιους
>>> χρήστες, ειδικά αυτούς που έχουν windows background,
>>
>> Ετσι δε θα αποκτήσει κανείς «UNIX background» όμως, γιατί και το UNIX θα
>> το χρησιμοποιούν όλοι και όλες «σαν να ήταν Windows».  Δεν είμαι 100%
>> σίγουρος ότι έτσι θα ήθελα να γίνει ο κόσμος.
>
> Όχι δεν θα χρησιμοποιούν το Linux «σαν να ήταν Windows». Θα
> χρησιμοποιούν τον υπολογιστή τους, τρέχοντας Linux, *το ίδιο εύκολα με
> το να έτρεχαν Windows*. Είναι μεγάλη η διαφορά. Και αν θέλουμε ο
> περισσότερος κόσμος να χρησιμοποιεί Ελεύθερο Λογισμικό, πρέπει να το
> καταλάβουμε αυτό.

Η διαφορά στην άποψή μας είναι ότι δεν πιστεύω ακόμα και σήμερα ότι οι
«απλοί χρήστες» ξέρουν να χρησιμοποιούν ακόμα και τα Windows με εύκολο
τρόπο :-(

Κάθε φορά που με φωνάζει κάποιος γνωστός να του δείξω για 500ή φορά πώς
να κάνει copy-paste αρχεία από ένα Explorer παράθυρο σε ένα άλλο
παράθυρο, συνειδητοποιώ ότι μερικοί «απλοί χρήστες» δεν υπάρχει
περίπτωση να μάθουν *ΠΟΤΕ* να χρησιμοποιούν ένα υπολογιστή.  Δεν είναι
χαζοί, δεν έχουν κάποιο πρόβλημα, απλά δεν _ενδιαφέρονται_ ούτε στο
ελάχιστο.

Είμαστε διατεθειμένοι να φτιάξουμε το σούπερ-interface, που τα κάνει
όλα, ψήνει καφέ, πάει το σκύλο βόλτα και στο τέλος σου φέρνει και τις
παντόφλες μαζί με τη μπύρα σου στον καναπέ, για να μάθουμε μετά από λίγο
ότι τελικά δεν ενδιαφέρεται κανείς να το χρησιμοποιήσει;

>> Επίσης λογικά, όμως, ο νέος χρήστης δεν έχει καταλάβει
>> τίποτα απολύτως από την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ λειτουργία του υπολογιστή του.
>
> Γιατί να καταλάβει ντε και καλά;

Γιατί είναι επικίνδυνος για τον άλλο κόσμο όταν δεν έχει καταλάβει.

Βλ. παρακάτω.

> Περίπτωση: Γνωστός μου, 50ρης+, επιχειρηματίας. Χρησιμοποιεί τον
> φορητό του για email, περιήγηση στον ιστό, IM με συνεργάτες, λογιστικά
> φύλλα με ένα σωρό πληροφορίες για τις δουλειές του, παρουσιάσεις για
> τα προϊόντα του, σύνταξη προσφορών κλπ.
>
> Δεν έχει ιδέα πώς δουλεύουν, τί είναι πηγαίος κώδικας, τί είναι καν
> λειτουργικό σύστημα. Έχει ένα σωρό πράγματα στο κεφάλι του, και όταν
> μου λέει «Λουκά μου, δεν έχω καιρό να μάθω τέτοια πράγματα τώρα»,
> καταλαβαίνω απόλυτα ότι το εννοεί.
[...]
> Συμπέρασμα; Μήπως να επιτρέψουμε στον καθένα να δουλεύει όπως θέλει;
> Δεν είναι όλοι οι χρήστες υπολογιστών χομπίστες. Κάποιοι τους
> χρησιμοποιούν απλά και μόνο επειδή είναι αναγκασμένοι.

Ο συγκεκριμένος 50+ επιχειρηματίας χρησιμοποιεί τον υπολογιστή ως μια
'glorified γραφομηχανή'.  Ενώ είναι πολύ κοινή περίπτωση ανθρώπου,
μάλλον δεν είναι ακριβώς αυτό στο οποίο θα θέλαμε να καταλήξει ο κόσμος
(βλ. προηγούμενο post).

Παλιότερα, ο υπολογιστής ήταν κάτι «εξωτικό», που δεν υπήρχε σε κάθε
σπίτι, σε κάθε γωνιά.  Η πρόσβαση και η συνδεσιμότητα κάθε υπολογιστή με
τους άλλους υπολογιστές ήταν στην καλύτερη περίπτωση περιορισμένη, ενώ
στην χειρότερη περίπτωση απλά ανύπαρκτη.  Η πιθανότητα να κάνεις κάτι σε
ένα υπολογιστή κι αυτό να επηρεάσει τους άλλους ήταν το ίδιο ανύπαρκτη.

Τώρα πλέον, είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα.  Στην εποχή που όλα
σχεδόν τα σπίτια έχουν high-speed DSL γραμμές, οι υπολογιστές είναι
μόνιμα συνδεδεμένοι στο παγκόσμιο Internet, και οι χρήστες μπορούν να
ανταλλάξουν κείμενο, εικόνα, βίντεο και ήχο, τα πράγματα τείνουν να
είναι λίγο πιο περίπλοκα από ότι την εποχή που οι άνθρωποι έγραφαν
χτυπώντας με μανία τα πλήκτρα γραφομηχανών.

Κάποιος που δεν καταλαβαίνει τι κάνει, μπορεί να κολλήσει ιούς και να
μετατρέψει τονν υπολογιστή του σε απλό κόμβο ανός παγκόσμιου botnet, να
στείλει ένα DVD σε email attachment, να ανοίξει 3072 συνδέσεις στο IRC
και να απορεί γιατί όλο το netcafe στο οποίο κάθεται δεν έχει ξαφνικά
πρόσβαση σε κάποιο IRC δίκτυο, να κάνει ένα σωρό πράγματα που είναι
επιζήμια για τους ΑΛΛΟΥΣ όσο και για τον ίδιο.

Η κατανόηση και η γνώση της λειτουργίας των υπολογιστών, ευτυχώς ή
δυστυχώς, δεν είναι πλέον κάτι που ενδιαφέρει μόνο λίγους, ή κάτι που
μπορούμε να αφήσουμε στην τύχη του.

Μπορεί η πρόβλεψή μου να είναι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου, αλλά μου
φαίνεται ότι σύντομα η κατανόηση και η γνώση της _λειτουργίας_ των
υπολογιστών (κι όχι της λειτουργίας του μεγάλου κόκκινου κουμπιού με
περιγραφή "p0rn" του Internet Explorer 3001), θα είναι όχι απλά
δικαίωμα, ούτε καν μπαρόκ ελιτισμός των λίγων, αλλά απαραίτητη για να
λειτουργήσει κανείς ως μέλος μιας κοινωνίας στην οποία τα πάντα και οι
πάντες είναι συνδεδεμένοι με μυριάδες τρόπους.  Όπως ακριβώς για να
κυκλοφορήσεις στον δρόμο με κάποιο όχημα της επιλογής σου χρειάζεται να
πιστοποιήσεις ότι «ξέρεις τι κάνεις» (έστω και με τον ελάχιστα αξιόπιστο
τρόπο που γίνεται αυτό σήμερα), έτσι θα πρέπει να πιστοποιήσεις και ότι
«ξέρεις τα βασικά» πριν συνδεθείς στο Internet.  Γιατί αν δεν το κάνεις
αυτό, θα είναι επικίνδυνο για όλους τους άλλους να «κυκλοφορείς» στο
διαδίκτυο· το ίδιο επικίνδυνο με το να οδηγεί κανείς μεθυσμένος και
χωρίς δίπλωμα μια σκοτεινή νύχτα.

Και ευτυχώς ή δυστυχώς, η δικιολογία «Λουκά μου, δεν έχω καιρό να μάθω
τέτοια πράγματα τώρα» δεν πιάνει ιδιαίτερο τόπο αν έχεις σκοτώσει
κάποιον επειδή οδηγούσες μεθυσμένος ή επειδή οδηγούσες χωρίς δίπλωμα :-/