Patentes logismikou: Dyo logia gia thn epikeimenh poreia diamartyrias

[Antonios Christofides]

Με αυτό το email θέλω να σας θυμίσω τι συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση
σχετικά με τις πατέντες λογισμικού και να εξηγήσω γιατί κάνουμε την
πορεία την Πέμπτη και ποιος είναι ο συμβολισμός της μπανάνας.  Για
κάποιες από τις λίστες στις οποίες στέλνω είναι τυπικά off topic,
οπότε παρακαλώ η όποια συζήτηση να συνεχιστεί στη λίστα
epatents at lists.hellug.gr,
http://lists.hellug.gr/mailman/listinfo/epatents.

Θυμίζω συνοπτικά τη νομοθετική διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται τρία
σώματα: η Κομισιόν, το Συμβούλιο Υπουργών, και το Ευρωκοινοβούλιο.
Πρώτα η Κομισιόν υποβάλλει την πρόταση στο Ευρωκοινοβούλιο (πρώτη
ανάγνωση), που πραγματοποιεί τροπολογίες. Η τροποποιημένη πρόταση
πηγαίνει στο Συμβούλιο. Αν αυτό την αποδεχτεί ως έχει, γίνεται οδηγία.
Αν του κάνει περαιτέρω τροπολογίες, τότε η νέα τροποποιημένη πρόταση
πηγαίνει πάλι στο Ευρωκοινοβούλιο (δεύτερη ανάγνωση), που μπορεί να τη
δεχτεί ως έχει (οπότε γίνεται οδηγία), ή να επιμείνει στις αρχικές του
τροπολογίες, οπότε δημιουργείται μια επιτροπή συνδιαλλαγής που
ετοιμάζει μια συμβιβαστική πρόταση που πάει για τρίτη ανάγνωση στο
Ευρωκοινοβούλιο, και νομίζω δεύτερη στο Συμβούλιο, που την αποδέχονται
ως έχει, αλλιώς η οδηγία πάει φούντο.

Όπως όλοι ξέρουμε, το 2002 η Κομισιόν υπέβαλε μια άθλια πρόταση η
οποία θα νομιμοποιούσε τις πατέντες λογισμικού. Μάλιστα ήθελαν να
ισχυριστούν ότι και καλά δεν θα νομιμοποιήσει τις πατέντες λογισμικού,
γι' αυτό είχαν την ιδέα να μιλάνε για "εφευρέσεις που εφαρμόζονται σε
υπολογιστή" (computer-implemented inventions, ή CII).  Η πρόταση της
Κομισιόν γράφτηκε στα γραφεία της Business Software Alliance
(http://www.bsa.org/), που έκανε την απροσεξία να μην σβήσει το όνομά
της από τα File/Properties του αρχείου, όπου το MS Word το είχε βάλει
αυτόματα.

Το Ευρωκοινοβούλιο στην πρώτη του ανάγνωση το Σεπτέμβριο 2003, έκανε
τροπολογίες που ξεκαθάριζαν ότι το λογισμικό και οι επιχειρηματικές
μέθοδοι δεν θα είναι κατοχυρώσιμα με πατέντες.

Στη συνέχεια η οδηγία πήγε στο Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητα», που
συζήτησε το θέμα στις 18 Μαΐου 2004. Η πρόταση που υποβλήθηκε σ'
εκείνο το Συμβούλιο, δηλαδη η τρέχουσα έκδοση της πρότασης, γιατί
έκτοτε δεν έχει γίνει καμιά τροπολογία, αγνοεί όλες τις ουσιαστικές
διορθώσεις του Ευρωκοινοβουλίου και επιτρέπει να πατεντάρεται το
λογισμικό και οι επιχειρηματικές μέθοδοι. Σαν αυτό να μην ήταν αρκετό,
συνεχίζονται μέχρι σήμερα ψευδείς ισχυρισμοί ότι δήθεν το απαγορεύει.
Στις 18 Μαΐου η Κομισιόν διαβεβαίωσε ότι με την εισαγωγή του άρθρου
4α.1 ("ένα πρόγραμμα υπολογιστή καθεαυτό δεν μπορεί να αποτελεί
εφεύρεση επιδεκτική διπλώματος ευρεσιτεχνίας") εξασφαλίζεται αυτό που
θέλουμε. Δεν θα κουράσω τώρα με το να εξηγώ γιατί αυτό είναι 100%
μπούρδα, το έχουμε πει δεκάδες φορές, το εξηγούμε στο Παράρτημα Α του
urgent appeal, και όποιος θέλει μπορεί να ρωτήσει να το
ξαναεξηγήσουμε. Άσε που το παραδέχεται πλέον και πρόσφατο έγγραφο του
Συμβουλίου. Το θέμα είναι ότι στις 18 Μαΐου η πρόταση ψηφίστηκε, με
την αινιγματική συμβολή της Γερμανίας και την ιστορική πλέον στάση της
ιρλανδικής προεδρείας ("Are you 80% happy?", δείτε το γνωστό βίντεο).

Η υιοθέτηση αποφάσεων από το Συμβούλιο γίνεται σε δύο φάσεις: (1) Το
ζήτημα είναι, όπως λένε, «σημείο Β», και συζητείται από το _αρμόδιο_
Συμβούλιο (στην προκειμένη περίπτωση το «Ανταγωνιστικότητα») ώσπου να
καταλήξουν σε «πολιτική συμφωνία». (2) Αφού το Συμβούλιο καταλήξει σε
πολιτική συμφωνία, το κείμενο μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες και στη
συνέχεια τίθεται ως «σημείο Α» σε οποιοδήποτε άσχετο Συμβούλιο, που
απλά το υιοθετεί χωρίς συζήτηση. Ένα «σημείο Α» μπορεί να ξαναγίνει
«σημείο Β» αν το ζητήσει τουλάχιστον μία χώρα, αλλά αυτό δεν έχει
γίνει ποτέ. Στη 18η Μαΐου το θέμα ήταν «σημείο Β», και ως σήμερα
εκρεμμεί η οριστική υιοθέτηση. Πάμε όμως πίσω στη συνέχεια της
ιστορίας, για να δούμε περισσότερα σκάνδαλα που ούτε στο σινεμά δεν
βλέπουμε.

Μετά τη 18η Μαΐου, το Ολλανδικό Κοινοβούλιο ζήτησε εξηγήσεις από τον
αρμόδιο υπουργό Brinkhorst: Γιατί μας παρουσίασες αυτό το κείμενο ως
συμβιβαστικό με το Ευρωκοινοβούλιο, και σου δώσαμε την άδεια να το
στηρίξεις, ενώ στην πραγματικότητα γράφει τις τροπολογίες του
Ευρωκοινοβουλίου στα παλαιότερα υποδήματα, για να μην πούμε τίποτε
χειρότερο; τον ρώτησαν. Ωχ, συγγνώμη, απάντησε εκείνος, ήταν «λάθος
του επεξεργαστή κειμένου». Εντάξει, του λένε, να αποσυρθεί η στήριξη
της Ολλανδίας. Εντάξει, λέει εκείνος. Και δύο μέρες αργότερα δήλωσε
ότι «δεν νιώθει υποχρεωμένος να αποσύρει τη στήριξη της Ολλανδίας
επειδή το ζήτησε το Ευρωκοινοβούλιο». Τους επόμενους μήνες δύο φορές
το ολλανδικό κοινοβούλιο τον ρώτησε για ποιο λόγο δεν υλοποιεί την
απόφαση, κι εκείνος απάντησε με μπαρούφες (όποιος έχει απορία μπορώ να
τον παραπέμψω στα ακριβή URL).

Το Νοέμβριο η Πολωνία αποφάσισε ότι αποσύρει τη στήριξή της από την
πρόταση, ενώ παράλληλα το γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο πέρασε
ψήφισμα εναντίον της πρότασης. Κι ενώ λοιπόν ήταν προφανές ότι η ούτως
ή άλλως ανύπαρκτη πλειοψηφία της 18ης Μαΐου δεν υπήρχε πια, η
Ολλανδική (!) προεδρεία, βεβιασμένα προσπάθησε να θέσει το θέμα ως
«σημείο Α» στα τέλη Δεκεμβρίου στο Συμβούλιο «Γεωργία και Αλιεία». Η
Πολωνία τελευταία στιγμή παρενέβη και το αφαίρεσε από την ατζέντα.

Παράλληλα, στα μέσα Δεκεμβρίου το Ευρωκοινοβούλιο συγκέντρωσε 61
υπογραφές που ζητούν την επαναφορά του ζητήματος στο Ευρωκοινοβούλιο
για _πρώτη_ ανάγνωση, δηλαδή ακύρωση μεγάλου μέρους της ως τώρα
διαδικασίας, που είναι δυνατό με βάση κάποιες διατάξεις. Εντούτοις, το
Γραφείο Κατάθεσης του Ευρωκοινοβουλίου μέχρι σήμερα δεν έχει
προωθήσει, ως όφειλε, το αίτημα για να εξεταστεί από τις αρμόδιες
επιτροπές, και ούτε έχει εκδώσει μια αιτιολογημένη απόρριψη του
αιτήματος. Απλά το έχει γράψει στα παλαιότερα υποδήματά του, για να
μην πω τίποτε χειρότερο.

Κι έτσι φτάνουμε στις μπανάνες. Τέλος Ιανουαρίου, η Λουξεμβουργική
Προεδρεία έβαλε το θέμα για υιοθέτηση σε νέα σύσκεψη του Συμβουλίου
«Γεωργία και Αλιεία». Ταυτόχρονα, η Πολωνία δεχόταν τρομερές
διπλωματικές πιέσεις για να μην το αφαιρέσει από την ατζέντα. Και όταν
κάποιοι δικοί μας άνθρωποι, λίγες μέρες πριν τη σύσκεψη, προσπαθούσαν
να ζητήσουν εξηγήσεις, ένας Λουξεμβούργος διπλωμάτης είπε το αμίμητο:
«Αυτό το θέμα θα υιοθετηθεί τη Δευτέρα, γιατί εδώ δεν είναι Μπανανία!»
Παρόλα αυτά η Πολωνία πάλι το αφαίρεσε από την ατζέντα, αλλά στη
συνέχεια υπέκυψε στις πιέσεις και δήλωσε ότι δεν πρόκειται να το
ξανακάνει. Για καλή τύχη όμως, κάποιες πιέσεις στη Δανία είχαν
αποτέλεσμα η Δανία να ζητήσει να μην υιοθετηθεί μέχρι τις εκλογές της
8ης Φεβρουαρίου. Παράλληλα, η αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου, στις
2 Φεβρουαρίου, αποφάσισε με πλειοψηφία 19-1 να ζητήσει επανέναρξη όλης
της διαδικασίας από την Κομισιόν (ευτυχώς αυτό δεν χρειάζεται να
περάσει από το γραφείο κατάθεσης).

Αλλά στο μεταξύ το θέμα μπήκε πάλι στην ατζέντα του Συμβουλίου για τις
17 Φεβρουαρίου (ημέρα στην οποία αναμένεται να περάσει νέο σχετικό
ψήφισμα το Γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο). Το FFII εκείνη τη μέρα
διοργανώνει πορεία στις Βρυξέλλες, με σημαίες σαν της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, πλην αντί για αστέρια θα έχουν μπανάνες. Δεν αποκλείεται,
επίσης, να μοιράζονται μπανάνες στους περαστικούς.

Τελικά το θέμα δεν είναι στην ατζέντα της 17ης Φεβρουαρίου, γιατί νέο
ψήφισμα του Ολλανδικού Κοινοβουλίου υποχρέωσε την ολλανδική κυβέρνηση
να καθυστερήσει την υιοθέτηση μέχρι η Κομισιόν να απαντήσει στο
Ευρωκοινοβούλιο, ενώ και η Δανέζικη κυβέρνηση αποφάσισε να το
καθυστερήσει μέχρι να συσταθεί το νέο της κοινοβούλιο. Παρόλα αυτά, η
πορεία θα γίνει, για να διαμαρτυρηθούμε για την ως τώρα στάση της
Κομισιόν και του Συμβουλίου, και για να πιέσουμε να διορθωθούν. Ο
κίνδυνος δεν έχει περάσει. Αντίθετα, δεδομένου του πόσο αδίστακτοι
φαίνεται να είναι αυτοί οι τύποι, δεν θα ήταν διόλου παράδοξο να
περιμένουν λίγο, και σε περίπτωση δικού μας εφησυχασμού και γενικού
καταλαγιάσματος η Κομισιόν να απαντήσει στο Ευρωκοινοβούλιο ότι το
γράφει στα παλαιότερα υποδήματά της, για να μην πω τίποτε χειρότερο,
και στη συνέχεια το Συμβούλιο να υιοθετήσει την πολιτική ασυμφωνία.
Γι' αυτό είναι απολύτως αναγκαίο να ασκήσουμε όσο το δυνατόν
περισσότερες πιέσεις τώρα που γυρίζει.

Εγώ δεν θα είμαι στις Βρυξέλλες, έχω πάει δυο φορές τους τελευταίους
δύο μήνες, και πραγματικά έχω πολύ μεγάλο φόρτο τώρα. Ούτε ο Δημήτρης
Γλέζος θα είναι, έχει ακόμα μεγαλύτερο φόρτο. Αλλά ενθαρρύνω όποιον
ενδιαφέρεται να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες στη λίστα που ανέφερα
στην αρχή και να πάει. Ήδη έχει εκδηλωθεί κάποιο ενδιαφέρον από δύο
άτομα, και θα ήταν ωραία αν πήγαινε μια όσο γίνεται μεγαλύτερη
ελληνική αντιπροσωπεία.