[Open-source] translating terms

Vasilis Vasaitis vvas at hal.csd.auth.gr
Sun Feb 23 17:38:42 EET 2003


On Sun, Feb 23, 2003 at 02:00:23PM +0200, Lefteris Dimitroulakis wrote:
> Καλημέρα σας
> 
> Στο μικρό διάστημα που συμμετέχω στην ομάδα μετάφρασης των πακέτων GNU
> έχω αναζητήσει την απόδοση στα ελληνικά ορισμένων «δύσκολων» λέξεων
> και ιδού το αποτέλεσμα.
> 
> 1. hyphen, hyphanation, to hyphanate  
> Στην ελληνική τυπογραφία, που έχει ακολουθήσει τη γαλλική 
> παράδοση, χρησιμοποιείται ο όρος « ενωτικό σημείο » για την
> απόδοση του όρου trait d' union.
> Όμως ο αγγλικός όρος έχει καταγωγή καθαρά ελληνική:
> hyphen <---- υφέν <---- υπό + εν 
> κι επομένως προτείνεται ως αντιδάνειο
> (=λέξη που πρέρχεται από ξένη που η τελευταία προέρχεται από ελληνική)
> 
> hyphen=το υφέν

  Το ότι η λέξη που χρησιμοποιείται στα αγγλικά προέρχεται από
ελληνική ρίζα, δε σημαίνει ότι μπορούμε να την πάρουμε αυτούσια και να
τη χρησιμοποιήσουμε στη νέα ελληνική. Το συγκεκριμένο σύμβολο, σε
όποια γραμματική και να ανατρέξεις, θα το βρεις όντως ως «ενωτικό».
Οπότε γιατί να προσπαθείς να ανακαλύψεις μια καινούρια λέξη, που θα
καταλαβαίνεις μόνο εσύ;

> και μετά από αυτό, κατά αναλογία προς το μηδενίζω 
> 
> to hyphanate=υφενίζω 
> 
> και
> 
> hyphanation=ο υφενισμός

  Ο «συλλαβισμός» (και αντίστοιχα «συλλαβίζω») είναι ο καθιερωμένος
όρος για το συγκεκριμένο τυπογραφικό φαινόμενο, και προτείνεται να τον
ακολουθήσεις κι εσύ.

> 2. serif=ο ακρεμόνας ή πατούρα κι επομένως
>  
> serifs font=γραμματοσειρά με ακρεμόνες.
> 
> Ο όρος sanserif προέρχεται από το γαλλικό
> sans serif και σημαίνει βέβαια « χωρίς ακρεμόνες», (sans=χωρίς, δίχως):
> 
> sanserif font=γραμματοσειρά χωρίς ακρεμόνες

  Οι όροι serif και sans serif χρησιμοποιούνται σχεδόν παγκοσμίως
αμετάφραστοι από τους αρχικούς γαλλικούς όρους. Χρειάζεται πραγματικά
να τους μεταφράσουμε; Επίσης, τη λέξη «ακρεμόνες», προσωπικά πρώτη
φορά τη βλέπω μπροστά μου, και αν έβλεπα μια τέτοια μετάφραση
αμφιβάλλω αν θα καταλάβαινα για τι πράγμα μιλάει. Θα έπρεπε να τη
γνωρίζω; Αν ναι, συγχώρησε την αμάθειά μου...

> 3. slash=πλαγία
>     backslash=αντιπλαγία
>    
> Οι όροι « κάθετος » και « ανάποδη κάθετος » για τα
> παραπάνω θεωρώ ότι δεν χρειάζονται σχόλια.

  Μόνο που τυχαίνει να είναι οι όροι που χρησιμοποιούνται σχεδόν
αποκλειστικά για τα συγκεκριμένα σύμβολα. Ειδικά η «κάθετος» πρέπει να
προϋπάρχει των υπολογιστών. Οπότε, είναι δυνατόν εν μία νυκτί να τους
αλλάξουμε με άλλους, επειδή τους θεωρούμε πιο σωστούς; Εμένα πάλι η
«πλαγία» μου μοιάζει κάπως γελοία.

> 4. glyph=η γλύφος

> 5. hardware=το υλισμικό
> Ο ΕΛΟΤ φαίνεται ότι καταρχήν έχει αποδεχτεί τον όρο.

  Το hardware είναι το «υλικό», εδώ και πολλά χρόνια.

> ΠΗΓΕΣ
> Για τα 1, 2, 4
> Στοιχεία της τυπογραφικής τέχνης
> του Robert Bringhurst
> Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
> Β' έκδοση, Φεβρ. 2002
> 
> Για το 3
> ΤΕΧ και ψηφιακή τυπογραφία
> Α. Συρόπουλος Ν. Σωφρονίου Δ. Φιλίππου
> Εκδ. Σύλλογος Ελλήνων Φίλων του ΤΕΧ 
> και εκδ. οίκος ΖΗΤΗ, 1998
> 
> Για το 4
> http://www.cs.aueb.gr/ELETO-INFOTERM/indexgr.htm

  ΟΚ, ώστε δεν εφηύρες εσύ τις κακές μεταφράσεις, τις πήρες από
άλλους. Αυτό δεν αλλάζει τα προβλήματα που παρουσιάζουν.

  Γενικά, ο ρόλος του μεταφραστή είναι να προσαρμόσει κάποιους
ξενόγλωσσους όρους στην ελληνική γλώσσα, όχι το αντίστροφο. Δεν έχει
δηλαδή το δικαίωμα να εφευρίσκει καινούριους όρους απροβλημάτιστα,
πόσο μάλλον στη θέση υπαρχόντων και καθιερωμένων. Μια τέτοια
αντιμετώπιση παράγει τελικά «κακές» μεταφράσεις, και το μόνο που
καταφέρνει είναι να ενισχύει αυτούς που πιστεύουν πώς «η μετάφραση
τεχνικών όρων είναι μάταιη, και καλύτερα να χρησιμοποιούμε τους
ξένους» (ναι, ξέρω αρκετό κόσμο που το ισχυρίζεται αυτό).

  Οι περιπτώσεις (1), (3) και (5) είναι λοιπόν ιδιαίτερα
προβληματικές, ακριβώς επειδή προσπαθείς να αντικαταστήσεις υπαρκτούς
όρους με τους δικούς σου; Γιατί, και με ποιο δικαίωμα; Ο κύριος τρόπος
εξέλιξης της γλώσσας ήταν και θα είναι πάντα η εκάστοτε χρήση της· το
να προσπαθείς να αντιταχθείς σε αυτή είναι μια μάλλον ατυχής επιλογή.

  Επίσης, μερικές φορές, όταν μεταφράζουμε, πρέπει να ξέρουμε πού να
σταματήσουμε. Αναφέρομαι στο (2). Αν σχεδόν κανένας, διαβάζοντας τον
μεταφρασμένο όρο, δεν μπορεί να καταλάβει σε τι αναφέρεται, η
μετάφραση αυτή είναι αποτυχημένη. Ομολογουμένως, την «πατούρα» την
ήξερα ήδη, και αν πρέπει να γίνει η μετάφραση, ίσως είναι καλύτερα να
χρησιμοποιηθεί αυτή. Αλλά επιφυλάσσομαι.

  Το έχω σαν προσωπικό παράπονο πάντως, τη στιγμή που σε άλλες χώρες
μεταφράζονται τα πάντα αργά ή γρήγορα, εδώ να παλεύουμε να
ισορροπήσουμε τα δύο άκρα: από τη μια την εχθρικότητα απέναντι στις
μεταφράσεις, κι από την άλλη την ασυδοσία πάνω σ' αυτές. Ας ελπίσουμε
ότι η κατάσταση μόνο θα βελτιώνεται με τον καιρό...

> χαιρετώ σας
> κι αναμένω τις όποιες παρατηρήσεις 
>          Λ.Δ.

-- 
Vasilis Vasaitis
vvas at hal.csd.auth.gr
+306976604701





More information about the I18ngr mailing list