Ένωση Χρηστών και Φίλων Λίνουξ Ελλάδας (Ε.Χ.Φ.Λ.Ε.) Hellenic Linux Users Group (HEL.L.U.G.) (*) ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2002 Ως πανελληνιος σύλλογος Ελλήνων χρήστών Λίνουξ με περισσότερα από 100 μέλη από όλη την Ελλάδα, θα θέλαμε να παρουσιάσουμε τις θέσεις μας σχετικά με την επιλογή λογισμικού για χρήση στην δημόσια διοίκηση με αφορμή την πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας Νίκου Χριστοδουλάκη και του αντιπροέδρου της Microsoft Corporation, Steve Ballmer. Προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα όταν διαβάζουμε για "έντονο ενδιαφέρον του (Steve Ballmer) για τις ανάγκες του δημοσίου σε έργα πληροφορικής" και για την "θερμή ανταπόκριση του υπουργού"[1] σε αυτό το ενδιαφέρον. Η χρήση ιδιόκτητου (proprietary) λογισμικού στον δημόσιο τομέα συνοδεύεται από μια σειρά ειδικών προβλημάτων, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ' όψην προτού ληφθούν οποιεσδήποτε αποφάσεις. Πρέπει κατ' αρχήν να γίνει κατανοητό ότι όπως κάθε ευρωπαϊκή χώρα, έτσι και η Ελλάδα εργάζεται για εκπλήρωση των στόχων της ευρωπαϊκής ένωσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Σημαντικό συστατικό της προσπάθειας αυτής είναι η επιλογή και χρήση του κατάλληλου λογισμικού. Τρία είναι τα σημεία τα οποία θα πρέπει να πρωταγωνιστήσουν σε αυτήν την επιλογή: 1. Η διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σε δημόσια δεδομένα [13]. Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, είναι να μην υπάρξει αποκλειστική συνεργασία με έναν και μοναδικό προμηθευτή λογισμικού. Η χρήση ανοιχτών και κοινώς αποδεκτών ως standard τρόπων αποθήκευσης δεδομένων εγγυάται αυτήν την ελεύθερη πρόσβαση, αν χρειαστεί και μέσω της δημιουργίας ελεύθερου [2] συμβατού λογισμικού. Η χρήση των κλειστών και κάτω από περιοριστικές αδειες πρωτοκόλων επικοινωνίας και μορφών αποθήκευσης δεδομένων του ιδιόκτητου λογισμικού έρχεται σε προφανή αντίθεση με τα παραπάνω [12]. 2. Η διασφάλιση της μονιμότητας των δημοσίων δεδομένων. Για να επιτευχθεί η διασφάλιση αυτή, είναι απαραίτητο η λειτουργικότητα και η συντήρηση του απαραίτητου λογισμικού να μην βασίζεται στην καλή θέληση των προμηθευτών και στις μονοπωλιακούς όρους που επιβάλλονται από αυτούς. Γι αυτόν τον λόγο, η πολιτεία χρειάζεται πληροφοριακά συστήματα η συνεχής εξέλιξη των οποίων πρέπει να είναι εγγυημένη μέσω της διαθεσιμότητας του πηγαίου κώδικα αυτών. 3. Η ασφάλεια της Πολιτείας και των πολιτών. Είναι απαραίτητο η Πολιτεία να μπορεί να βασιστεί σε συστήματα τα οποία δεν θα επιτρέπουν την μακρόθεν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση ή την κρυφή (και ανεπιθύμητη) μετάδοση πληροφοριών σε τρίτους. Συστήματα με ελεύθερη πρόσβαση στον πηγαίο τους κώδικα δίνουν την δυνατότητα συνεχούς επιθεώρησης από την Πολιτεία, τους πολίτες και από έναν μεγάλο αριθμό ειδικών απ' όλον τον κόσμο, σε αντίθεση με το ιδιόκτητο λογισμικό στην περίπτωση του οποίου η μόνη εγγύηση ασφαλείας που υπάρχει είναι η καλή θέληση του προμηθευτή. Βάσει των παραπάνω σημείων, είναι φανερό ότι, σε αντίθεση με το ιδιόκτητο λογισμικό, το ελεύθερο λογισμικό αποτελεί μια προφανή (και ίσως τη μόνη σωστή) λύση για την πληροφοριακή υποδομή της δημόσιας διοίκησης, καθώς είναι απαλλαγμένο από τα προβλήματα του ιδιόκτητου λογισμικού. Όλο και περισσότερες χώρες στον κόσμο προωθούν την χρήση ελεύθερου λογισμικού στην δημόσια διοίκηση, όπως η Γαλλία [3], η Γερμανία [4], οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Περού [14], η Βραζιλία, η Κίνα [10], η Αργεντινή, η Κορέα [9], η Σουηδία [7], η Δανία [8], η Νορβηγία [11] και άλλες. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλεί τις κυβερνήσεις να ανταλλάξουν λογισμικό (χρησιμοποιώντας άδεια ελεύθερου λογισμικού [5]) με στόχο την μείωση του κόστους της διοίκησης [6]. Αυτή τη στιγμή υπάρχει διαθέσιμη μια τεράστια ποικιλία ελεύθερου λογισμικού η οποία μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες και η ποιότητα του οποίου είναι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ισάξια, και συνήθως ανώτερη, από αυτήν του ιδιόκτητου λογισμικού. Καλούμε τον υπουργό και όσους πολιτικούς και μέλη της δημόσιας διοίκησης ενδιαφέρονται για την σωστή ανάπτυξη της πληροφοριακής υποδομής της χώρας μας να ενημερωθούν για τα τεκταινόμενα στον χώρο της πληροφορικής και για τις λύσεις που μπορεί να προσφέρει το ελεύθερο λογισμικό. Το Δ.Σ. και τα μέλη του συλλόγου μας είναι στην διάθεση παντός ενδιαφερόμενου για να προσφέρουν αντικειμενική και σφαιρική ενημέρωση. Το Δ.Σ., ....... Σημειώσεις: [1] Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία, 26-09-2002, σελ. 23 [2] Ο όρος αναφέρεται σε λογισμικό οι χρήστες του οποίου απολαμβάνουν τεσσάρων βασικών ελευθεριών: - Της ελευθερίας να χρησιμοποιούν τον λογισμικό για οποιονδήποτε σκοπό. - Της ελεθυερίας να μελετήσουν τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος και να το προσαρμόσουν στις ανάγκες τους. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του λογισμικού αποτελεί προαπαιτούμενο του παραπάνω. - Της ελευθερίας να αναδιανείμουν αντίγραφα του λογισμικού ώστε να βοηθήσουν τον συνάνθρωπό τους. - Της ελευθερίας να βελτιώσουν το λογισμικό και να δώσουν αυτές τις βελτιώσεις στο κοινό, προσφέροντας στην κοινωνία. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του λογισμικού αποτελεί προαπαιτούμενο του παραπάνω. Ο όρος στα αγγλικά συναντάται ως "free software". Στον χώρο των επιχειρήσεων συναντάται και ως "open source software". [3] http://www.cnn.com/2001/TECH/industry/11/27/french.open.source.idg/ [4] http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/2023127.stm [5] http://europa.eu.int/ISPO/ida/jsps/index.jsp?fuseAction=showDocument&parent=highlights&documentID=550 [6] Μια παρουσίαση της πορείας του ελεύθερου λογισμικού στον παγκόσμιο δημόσιο τομέα μπορείτε να βρείτε εδώ: http://linux.oreillynet.com/pub/a/linux/2002/07/15/osgov_timeline.html [7] http://www.theregister.co.uk/content/4/26787.html [8] http://www.theregister.co.uk/content/archive/24131.html [9] http://www.theregus.com/content/archive/23667.html [10] http://www.theregister.co.uk/content/4/26737.html [11] http://slashdot.org/article.pl?sid=02/07/15/186251 [12] Το φαινόμενο περιορισμού της πρόσβασης βάσει του προμηθευτή του λογισμικού του πελάτη έχει ήδη παρατηρηθεί σε εφαρμογές e-banking ελληνικών τραπεζών. [13] Από το Σύνταγμα της Ελλάδας Αρθρο 5α.παρ.2 (http://www.parliament.gr/politeuma/syntagmaDetails.asp?ArthroID=6): "Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19." [14] http://www.opensource.org/docs/bill-EngTrans.php * Το HEL.L.U.G. (Ε.Χ.Φ.Λ.Ε.) είναι ένας επίσημα αναγνωρισμένος αφιλοκερδής σύλλογος με σκοπό (μεταξύ άλλων) την προώθηση του Linux και του ελεύθερου λογισμικού. Στα μέλη του περιλαμβάνονται επιστήμονες, τεχνικοί, επαγγελματίες και φοιτητές του χώρου της πληροφορικής. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στην σελίδα του συλλόγου: http://www.hellug.gr